Tien hoogtepunten van 2015

Wij wensen iedereen een fantastisch 2016 toe, met veel goede ideeën, samenwerking en nieuwe verbindingen in de steden en regio’s. Ook dit jaar hopen we de steden en regio’s weer van kennis en inspiratie te voorzien. Maar eerst blikken we nog even terug op een dynamisch en bijzonder 2015 aan de hand van een tiental hoogtepunten.

Afgelopen jaar was weer een mooi jaar voor RUIMTEVOLK. Er verschenen vele interessante artikelen op onze website, die bovendien maar liefst een kwart miljoen keer werden gelezen. Natuurlijk hebben we ook weer verschillende kennisbijeenkomsten georganiseerd: van kleine expertmeetings tot grotere vak- en publieksbijeenkomsten. 2015 stond voor ons zeker ook in het teken van nieuwe samenwerkingen met uiteenlopende partijen. Steeds vaker koppelen we onze expertise en netwerk aan kennisvragen van lokale, regionale en nationale overheden, kennisinstituten en marktpartijen. De onderstaande lijst laat dat mooi zien.

In al onze activiteiten en projecten stond de verkenning en verdieping van actuele en nieuwe thema’s en opgaven weer centraal, zoals de invloed van de veranderende economie en demografie op steden en regio’s, de energietransitie, de circulaire economie / stad, de positie en perspectieven van middelgrote steden, de groeiende ongelijkheid in de samenleving, de nieuwe ruimtelijke agenda van Nederland, et cetera.

Verkenning succesvolle innovatiemilieus

Met het groeiend belang dat gehecht wordt aan innovatie voor economische groei, rijst de vraag in wat voor omgeving innovatie het best gedijt. In samenwerking met het PBL (Planbureau voor de Leefomgeving) hebben we in 2015 een verkenning uitgevoerd naar de kernelementen van succesvolle innovatiemilieus. De bevindingen zijn gevat in een interactieve visualisatie en zes longreads.

Tijd voor rust en verdieping: start reeks RUIMTEVOLK Colleges

In snelle informatiestromen komen signalen op ons af over actuele onderwerpen. In de media, offline en online, verschijnen opinies die elkaar snel opvolgen. Zo ook op het webmagazine van RUIMTEVOLK. In dit tumult is het soms belangrijk even een moment rust te nemen en te kiezen voor verdieping. Waar hebben we het nou eigenlijk over?

In 2015 zijn we daarom onder de titel ‘RUIMTEVOLK College’ gestart met een reeks colleges van vooraanstaande wetenschappers en andere experts rondom actuele thema’s voor de verdieping van de ruimtelijk denkende geest. Ewald Engelen, Zef Hemel, Joks Janssen en Vincent van Rossem leverden een bijdrage aan de eerste twee (uitverkochte) bijeenkomsten over respectievelijk ‘Vreemd vermogen in de stad‘ en ‘Monumenten: lust of last’. In 2016 starten we met Jan Rotmans en Auke van der Woud over het thema ‘Transities van toen en nu’.

Agendapunten voor de Circulaire Stad

Voor het behoud van de goede economische en sociale positie van onze steden is een nieuwe, duurzame strategie nodig waarin de stad de oplossing is in plaats van het probleem. Het perspectief van de circulaire stad biedt kansen om steden niet alleen duurzamer, maar ook onafhankelijker en veerkrachtiger te maken en geeft een richting voor de zoektocht naar een nieuwe economie voor de stad én daarmee voor Nederland.

Samen met de Innovatiekring De Circulaire Stad, bestaande uit ambtenaren, wetenschappers en praktijkmensen die professioneel bezig zijn met een duurzame toekomst voor de stad, heeft RUIMTEVOLK in kader van de Agenda Stad een pamflet opgesteld met daarin voorbeelden en tien agendapunten om voor te sorteren op het perspectief van de circulaire stad. Dit pamflet is op grote schaal verspreid in Nederland. Ondertussen is er ook een Engelstalige versie verschenen.

Verkenning van het perspectief van middelgrote steden: Midsize Brabant

Ze zijn te groot voor servet en te klein voor tafellaken. Middelgrote steden hebben wel de problematiek van de grote stad, maar niet de economische dynamiek die hen in staat stelt die uitdagingen aan te pakken. Vooral jongeren en hoogopgeleiden trekken steeds meer naar de grote steden. Onder invloed van technologische ontwikkelingen en globalisering verandert de stedelijke economie. Dat raakt vooral middelgrote steden.

Onder de noemer Midsize Brabant hebben we samen met BrabantKennis een verkenning uitgevoerd naar het toekomstperspectief van de middelgrote steden in Brabant. Steden met tussen de 50.000 en 100.000 inwoners waar ongeveer een kwart van de Brabantse bevolking woont: Bergen op Zoom, Roosendaal, Waalwijk, Oosterhout, Oss, Veghel en Uden. Met open blik en gedreven door nieuwsgierigheid zijn we op zoek gegaan naar een nieuw ‘narratief’ dat aansluit bij de eigen ontwikkelingsgeschiedenis, de eigen kracht en identiteit van deze middelgrote steden in Brabant. De resultaten van deze zoektocht zijn gebundeld in het Magazine Midsize Brabant, 144 pagina’s boordevol foto’s, illustraties, infographics, 1 column, 5 interviews, 7 trendpanorama’s, 4 toekomstscenario’s en 6 punten voor een toekomstagenda.

Samen met Platform31 werken we momenteel in opdracht van het ministerie van BZK en in samenwerking met de G32 gemeenten en het Platform Middelgrote Gemeenten aan een bredere toekomstverkenning van alle Nederlandse middelgrote steden. De resultaten worden dit voorjaar verwacht.

‘Filosofen agenderen de stad’

Over de stad – nu, vroeger en morgen – wordt veel gezegd en geschreven. Initiatieven, rapporten en projecten buitelen over elkaar heen. Kernwoorden zijn: smart, duurzaam, creatief, weerbaar, flexibel en vitaal. Om het spervuur van feiten en meningen te kunnen verwerken, moeten we soms even afstand nemen. Ontwikkelingen vanuit een bredere blik bekijken, of een andere hoek. Niet bang zijn om vragen te stellen, in plaats van antwoorden te geven. De filosofie leent zich hier bij uitstek voor.

In de blogreeks en publicatie ‘Filosofen agenderen de stad’ presenteerden tien uiteenlopende denkers hun visie en stellen zij vragen over verschillende aspecten van de toekomstige ontwikkeling van onze steden. De reeks en publicatie is samengesteld door een brede redactie en in kader van de Agenda Stad. RUIMTEVOLK publiceerde de artikelen en maakte onderdeel uit van de redactie.

Pamflet ‘Ruimte voor smart industry’

In de industrie en logistiek zorgen verdere digitalisering en internationalisering voor een nieuwe dynamiek. Ook verduurzaming speelt hierbij in toenemende mate een rol. Je zou kunnen zeggen dat we aan het begin staan van een hele nieuwe economie. Producten, productieprocessen, productieketens en businessmodellen veranderen.

Deze ontwikkelingen staan niet op zichzelf. Ze zullen ook bijdragen aan een veranderende vraag naar ruimte voor de industrie en logistiek. Het pamflet ‘Ruimte voor smart industry‘ vraagt aandacht voor de nieuwe dynamiek, wat dit betekent voor de ruimtevraag, welke kansen en opgaven er zijn voor het bestaande productielandschap in ons land en hoe daarop gehandeld kan worden.

Agenda ruimtelijke segregatie in Nederland

Internationaal groeit het debat over toenemende ongelijkheid in de samenleving. Een debat dat wordt aangezwengeld door economen als Paul Krugman, Joseph Stiglitz en recentelijk vooral Thomas Piketty met zijn boek Kapitaal in de 21ste eeuw.

Ook in Nederland komt er meer aandacht voor ongelijkheid in de samenleving. Adviesraden en planbureaus van de overheid verrichten verschillende onderzoeken over het thema ‘maatschappelijke scheidslijnen’. Met tot nu toe als resultaat de publicaties Hoe ongelijk is Nederland? (WRR), Gescheiden werelden? (WRR en SCP) en het Sociaal en Cultureel Rapport 2014 getiteld Verschil in Nederland (SCP). Momenteel werkt het Planbureau voor de Leefomgeving aan de Ruimtelijke Verkenningen 2015, met onder andere ruimtelijke ongelijkheid als thema.

In kader van het ‘Jaar van de Ruimte’ en de ‘Agenda Stad’ heeft RUIMTEVOLK het initiatief genomen om samen met een groep onderzoekers, wetenschappers en opiniemakers het vraagstuk van ruimtelijke ongelijkheid onder de loep te nemen. Het resultaat is opgeschreven in een Agenda ruimtelijke segregatie in Nederland.

Jaar van de Ruimte en Wij Maken Nederland

RUIMTEVOLK was in 2015 partner van het Jaar van de Ruimte en één van de moderatoren van het platform Wij Maken Nederland. Vanuit die rol hebben we diverse bijeenkomsten georganiseerd, een bijdrage geleverd aan de nieuwe ruimtelijke agenda van Nederland, bijdragen geleverd aan bijeenkomsten, artikelen gepubliceerd en maakten we deel uit van het Comité 2015, dat het jaar heeft voorbereid en georganiseerd.

Kansen verkennen in krimpregio’s:
Landelijke Conferentie Bevolkingsdaling

Donderdag 10 december gingen ruim 250 professionals en jongeren samen met elkaar in gesprek tijdens de Landelijke Conferentie Bevolkingsdaling in Ulft. RUIMTEVOLK organiseerde deze conferentie samen met jongeren en (jonge) professionals uit de regio in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, het ministerie van Infrastructuur en Milieu en de provincie Gelderland. De eerste foto’s staan inmiddels online, een impressie volgt binnenkort.

Vernieuwde website en bijna 250.000 gelezen artikelen

Het afgelopen jaar was wederom een productief jaar, waarin we ongeveer 150 artikelen op de (vernieuwde) website publiceerden, waaronder 75 blogs. De artikelen op de website werden in 2015 maar liefst een kwart miljoen keer gelezen door wederom een record aantal bezoekers. Daarnaast verschenen verschillende artikelen ook in andere media of op andere platforms.

Lees hier de meest gelezen blogs op RUIMTEVOLK in 2015 of bekijk eens een van de dossiers (bijvoorbeeld Dorpen en Platteland of Cultuur).

RUIMTEVOLK Team RUIMTEVOLK

Over de auteur

Team RUIMTEVOLK