Smart Cities roepen al gauw het beeld op van efficiënte steden vol met sensoren en technische snufjes. Maar of dat slimme steden zijn is nog maar de vraag. Een slimme stad gelooft vooral in zichzelf en in de ideeën van de mensen die er wonen, werken en ondernemen. Een slimme stad maakt daarom werk van collectieve intelligentie.
De Smart City staat hoog op de stedelijke agenda’s. En dat is maar goed ook. We hebben slimme steden namelijk hard nodig in de zoektocht naar een duurzamere samenleving en economie en naar het antwoord op de groeiende sociale ongelijkheid. Big data en technologie gaan de steden daar geweldig bij helpen. Maar wie gelooft dat technologie de heilige graal is in de zoektocht naar leefbare en duurzame steden zit er naast.
Zeker, technologie kan een geweldige impact hebben op het functioneren van steden. Maar technologie biedt geen oplossing voor de maatschappelijke vraagstukken. Sterker nog, het is überhaupt de vraag of onze steden altijd baat hebben bij technologische vooruitgang. Neem bijvoorbeeld de introductie en massaproductie van auto’s en woningen. Deze twee grote gamechangers voor stedelijke ontwikkeling van de afgelopen eeuw hebben geleid tot inefficiënte, weinige duurzame en kapitaalverslindende verstedelijking. Om nog maar te zwijgen wat ze hebben gedaan met de kwaliteit van het stedelijk leven.
De meest innovatieve stadsprojecten zijn niet het resultaat van betere technologie, maar van betere ideeën.
Niet zelden leiden technologische innovaties tot dwaalsporen in stedelijke planning. Nieuwe technologie lijkt ons snel te verblinden en dommer te maken dan we zijn. Het Smart City discours lijkt er ook onder te lijden. Het dicht big data en techniek helende krachten toe. En vergeet dat intelligentie nodig is voor de juiste vragen, interpretaties en toepassingen. Of om de fameuze uitspraak van architect Cedric Price te gebruiken: ‘Technology is the answer. But what is the question?’
De meest innovatieve stadsprojecten zijn niet het resultaat van betere technologie, maar van betere ideeën. Van burgers, ondernemers en nieuwe coalities in de stad. Van creatieve en onconventionele bestuurders. Van burgers en professionals die het verschil durven maken. In de steden waar dit gebeurt, willen mensen en bedrijven zijn en investeren. Een slimme stad is zich hiervan bewust. Ze weet dat ze bestaat uit vlees en bloed en dat ze individuele en collectieve intelligentie hard nodig heeft om beter te worden. Ze creëert daarom een level playing field, biedt ruimte voor initiatief en stimuleert verbinding van kennis. Een slimme stad weet dat big data en technologie haar daarbij geweldig kunnen helpen, maar nooit de oplossing bieden.