Het is de hoogste tijd voor een integrale hervorming van de woningmarkt: voor de Grote Brutering. Door steeds te blijven vasthouden aan de hypotheekrente-aftrek heeft ‘Den Haag’ eerder onrust veroorzaakt dan vertrouwen. Als we niets doen stort de zaak vroeg of laat vanzelf in. Dan hebben we een puinhoop en zijn we letterlijk nog verder van huis.
Men had er beter aangedaan de discussie 10 jaar geleden te beginnen en op rationele in plaats van emotionele wijze te voeren. Niet alleen de ‘Den Haag’ is dat verwijtbaar, maar ook de hele sector van banken, consumentenorganisaties, bouwers en corporaties die zich steeds tegen hervorming heeft verzet. Gelukkig gaat langzamerhand iedereen om al dan niet met tegenzin.
Het grootste gevaar is nu dat de discussie in de paniek van de bezuinigingen dreigt te komen. Dat kan leiden tot halfslachtige compromissen, en uitruil met andere dossiers die niets met de woningmarkt te maken hebben. Dan rest ons een bouwval of iets anders krakkemikkigs. Het is dus zaak het hoofd koel te houden en gezamenlijk aan de integrale hervorming van de woningmarkt te werken.
Het belangrijkste is dat daarbij allereerst het belang van de consument geborgd wordt, met andere woorden: zorg ervoor dat op het moment van de overgang naar een nieuw stelsel de waarde van woningen en het besteedbaar inkomen op peil blijven. Met die garantie kan de hervorming ook ineens worden doorgevoerd.
Hoe? Schaf hypotheekrenteaftrek, overdrachtsbelasting, eigenwoningforfait en aflossingsvrije hypotheken af. Met een aanvullende verlaging van de inkomstenbelasting blijft de koopkracht van eigenaar/koper gehandhaafd en daarmee de waarde van zijn woning. Verlaging van de inkomstenbelasting geldt ook voor huurders. Zonder dat zij hun overige bestedingen hoeven bij te stellen kunnen zij dus meer huur betalen. Huurwoningen leveren daardoor meer rendement en de waarde van de huurwoning komt op hetzelfde niveau als dat van de koopwoning. Huur en koop blijken dan voor consument, producent en exploitant uitwisselbaar. Dat geeft meer keuze en flexibiliteit.
Door ook in de sociale huur marktconforme huren te rekenen wordt niet alleen duidelijk wat wonen werkelijk kost, maar wordt ook het onderscheid tussen markt en sociale sector opgeheven en zijn we discussies over staatssteun en dergelijke ook kwijt. Met een stevig vangnet in de vorm van huurtoeslag krijgt daardoor ook de smalle beurs meer mogelijkheden. Resultaat is een transparante en flexibele woningmarkt. Daar worden we allemaal beter van. Geen bezuiniging dus, maar een hervorming waardoor de hele sector effectiever kan opereren en ruimte ontstaat voor nieuwe arrangementen, nieuwe rollen en nieuwe spelers. De discussie wordt nog leuker als we daarop onze creativiteit gaan botvieren. Wie pakt het op?
Pieter Buisman Adviseur Stedelijke Ontwikkeling
Pieter Buisman is Adviseur Stedelijke Ontwikkeling bij Pieter Buisman Advies: " Lokaliseren dankzij globaliseren. Het lijkt een paradox, maar dankzij de ontwikkelingen op grote schaal kunnen we schaalvoordelen halen uit verkleinen en geldstromen en rollen omdraaien. In de strategieën die ik hiervoor ontwikkel leg ik verbindingen met andere sectoren als zorg, energie en circulaire economie. Dat doe ik graag samen met anderen om zo het lokale vermogen te ontdekken en te activeren. Ik noem het ‘gebiedsondernemen’, een werkwoord dat aanzet tot rendement. Toekomstmuziek? Ik verlies de realiteit niet uit het oog en 35 jaar ervaring in stedelijke ontwikkeling en vernieuwing stelt me juist in staat om wat nog ver weg lijkt, sneller dichterbij te halen."
