De bond Nederlandse architecten en Syntens organiseerden onlangs de bijeenkomst ‘Kansen voor de ondernemende architect’ in de Kamer van Koophandel (KvK) Amsterdam. De aanleiding is duidelijk: het werk ligt voor architecten niet voor het oprapen.
Voor een volle zaal hield architect Jan Griffioen een inleidend verhaal. Vijf jaar geleden werd hij zestig en vroeg zich af wat hij nog wilde met zijn bureau dat nu dertig jaar bestaat. Hij kwam in contact met Syntens dat ondernemers, waaronder architecten, helpt met innovatietrajecten binnen hun bureau. Zijn insteek: ‘architect, een soort waarvan er in Nederland meer dan zesduizend rondlopen, is een te algemeen, niet herkenbaar genoeg begrip‘. Als architect moet je je afvragen waar je staat: wat is mijn schaal? Hoe wil ik werken? Zijn mijn partners complementair aan mijzelf? En hoe word ik zichtbaar?
In een periode als de huidige crisis moet je dan zelf werk gaan creëren, door te kijken naar je omgeving en wat je daarin irriteert. Welke bijdrage kun je dus leveren aan deze samenleving? En als je als architect een stuk werk terug wilt veroveren op alle adviseurs die dat sinds jaren afpakken, dan moet je wel je netwerk zo georganiseerd hebben dat je dat werk goed aan kunt. Griffioen: “Hoeveel vrouwen zijn er in de zaal? Dames, u heeft meer kansen!” Vervolgens werden in twee sessies verschillende workshops gehouden. Thema’s waren: internationalisering, kansen herkennen, zichtbaarheid als klein bureau en de nieuwe rol van de architect in relatie tot corporaties. Verder BIM, de toepassing van een voor alle projectdeelnemers toegankelijk gebouwmodel dat de communicatie en integratie van het ontwerp- en bouwproces bevordert.
Ik waagde mij aan “Kansen Herkennen”, een workshop door Rosan Sierhuis en Laurette van Halen, beide adviseur regiostimulering bij de Kamer van Koophandel regio Amsterdam. Centraal stond de vraag: Waar liggen de ontwikkelkansen in de regio? Welke veranderingen komen er aan? Opvallend daarbij was dat de Kamer een andere, meer economische getinte bril draagt dan het ontwikkelingsbedrijf. Zo is de KvK niet enthousiast over de transformatie van de houthavens, omdat de havenfunctie daar dan verloren gaat. Dus welke gebiedsvisies stimuleren de werkgelegenheid en welke ontwikkelingsmodellen bieden een economisch perspectief? Volgens de KvK is daar een nieuw denken voor nodig: herstructurering, verdichting en stapeling van functies in plaats van groei ten koste van bestaande functies omdat ze bijvoorbeeld milieuoverlast veroorzaken. Veel werk dus voor architecten, zou je denken, ware het niet dat de gesuggereerde ontwikkelingen niet plaatsvinden, daarom waren we allemaal gekomen.
Architect Joost Valk bood een andere aanpak: Hij heeft de transformatie van een bedrijventerrein in Hoofddorp, Beukenhorst, op gang gebracht. Niet met een masterplan, maar door met gebruikers te praten en ze te mobiliseren om zelf een transformatie teweeg te brengen. Zijn tip: “Kijk eerst goed wat er al is aan voorzieningen. En praat met de facility managers. Zij weten wat er speelt en waar mensen behoefte aan hebben”. Zo kwam het tot een uitbreiding van de diensten van de in house catering van een groot bedrijf naar de overige bedrijven op het terrein. Nu gaat die cateraar zich wagen aan streekproducten: er ontstaat een band met de plek. Een aanstekelijke gedachte: ‘architect, ga praten met de mensen zelf, inventariseer waar ze behoefte aan hebben, en je hebt werk’……
De workshop Zichtbaarheid van de Architect ging vooral over het gebruik van sociale media. Elly van Wattingen van Syntens toonde de mogelijkheden van LinkedIn en Twitter. Een ervaring uit de zaal: een interieurarchitecte haalde via LinkedIn een opdracht uit Italië binnen. Commentaar van een oudere collega: “Wat heeft een Italiaan te zoeken binnen jouw netwerk?” Maar dat was volgens haar een ouderwetse kijk op de zaak: juist daar ligt de kracht van sociale media. Een mooi voorbeeld: een architect met een website met een moodboard waarop je zelf een collage van sfeerbeelden kunt samenstellen. Zo leuk dat bezoekers de site aanbevelen bij kennissen en hem linken in Facebook.
Carl Kerchmar, software ontwikkelaar bij Num, Studio for New Urban Media, legde vervolgens het principe van de cloudmarkt uit: grote steden zijn ontstaan bij havens, bij concentratiepunten van goederen. Nu zijn die steden concentratiepunten van informatie geworden. Met nieuwe media kun je overal je benodigde adviseurs en dienstverleners vinden: muren bestaan niet meer. Zo ontstaat een combinatie van fysieke netwerken zoals borrels van businessclubs en digitale vindbaarheid die een boost geeft aan het creatieve potentiaal. Duidelijk bleek uit de reacties van de aanwezigen dat de meesten van ons, vooral de jongeren, bezig zijn met sociale media. Maar niet zo consequent: We benutten de mogelijkheden onvoldoende.
Architecten Blok, Kats en van Veen op locatie in Gabon
Andere wegen die architecten bewandelen: Het bureau Blok Kats van Veen wist via contacten opgedaan in Delft diverse opdrachten in Afrika binnen te halen waaronder die voor de Mouila universiteitscampus in Gabon en dat zonder een groot bureau achter zich. Verschillende architecten op IJburg ontwikkelden en bouwden daar samen hun eigen bedrijfspand waar ze hun visie op de nieuwe werkplek kunnen tentoonstellen en dat ze verder verhuren.
In het verhaal van Frank Bijdendijk, directeur van corporatie Stadgenoot, kwam de nieuwe rol van de architect aan bod: In plaats van onafhankelijk adviseur naast onafhankelijke uitvoerende partijen wordt die steeds meer deelnemer in een team. Betere beslissingen, een kortere voorbereidingstijd door een geïntegreerde aanpak, en voor allen een beter resultaat. Dat klonk goed in deze tijd waarin wij elkaar allemaal nodig hebben. Maar als aannemers, corporaties en wij architecten weer flink wat om handen hebben, zal blijken of we echt nader tot elkaar zijn gekomen.
—
Foto boven: Kantoorgebouw XXX dat verschillende architecten op IJburg voor zichzelf en andere ondernemers gebouwd hebben (foto: Kees Hummel)
Florian Eckardt Architect
Florian Eckardt heeft samen met Elizabeth Nurre een architectenburo in Amsterdam gespecialiseerd in particuliere woningbouw.
