Wat gebeurt er als je een touringcar vol volkshuisvesters loslaat in de cité van Clichy-sous-Bois? Dan scheuren er binnen een half uur politiebusjes vol zwaargewapende agenten de wijk in om die volkshuisvesters te ontzetten.
Het duurde een tijdje voordat iedereen doorhad wat er aan de hand was. Terwijl er blijmoedig gekeuveld werd over het opknappen van de openbare ruimte, een likje verf voor de gettobunkers van La Forestière en een gezellige buurtbarbecue, rukten de agressieve jongelingen vanuit alle richtingen op. De dames en heren lieten hun fotocamera’s luidruchtig klikken, er werd getracht contact te leggen met de plaatselijke bevolking. Maar die zat daar helemaal niet op te wachten. Er werd geschreeuwd en dreigend met auto’s geslipt. En toen was daar het eerste blauwe busje. Schuifdeur ging open. Vier zenuwachtige uniformen, vinger aan de trekker van indrukwekkende automatische vuurwapens. Of we toeristen waren.
La Grande Borne (foto: Google Earth)
Vier dagen banlieu, daar wordt je niet vrolijk van. Met dertig volkshuisvesters als reisgezelschap al helemaal niet. Lopend door La Grande Borne, ooit een door architectuurliefhebbers drukbezochte wijk vol meanderende complexen huurwoningen, bekroop me een overweldigend gevoel van claustrofobie. Zo gesloten kan een open stad zijn. You can check in any time you like, but you can never leave. Drie kwartier per auto van de Porte de Italie, geen fatsoenlijk openbaar vervoer en omgeven door autowegen. Zonder voorzieningen, zonder werkgelegenheid, zonder goede scholen. Een autovrije openbare ruimte waar het asfalt de sporen van brandende minicontainers draagt. De jeugdwerkloosheid bedraagt er 40%. Ieder pleintje heeft zijn eigen clubje gecapuchoneerd racaille.
Op de terugweg naar Nederland werd er geëvalueerd. Een stedenbouwkundige zag de problemen in La Grande Borne natuurlijk wel, maar de verhouding tussen gebouwen en open ruimte had haar toch als zeer geslaagd getroffen. Zeker een wijk met toekomst dus! Een andere deelnemer had met een multifocale bril naar het gebruik van straten gekeken. Bleek hartstikke divers te zijn. Konden we in Nederland eigenlijk wel een voorbeeld aan nemen. Toen ik als reactie verklaarde nauwelijks toekomst voor deze wijk te zien, dat de ligging, stedenbouw en architectuur, bevolkingsopbouw, voorzieningenniveau en ontsluiting allen zo beroerd waren, dat nog geen 100 buurtbarbecues vermogen iets ten goede te doen keren, werd de sfeer in de bus ijzig. Een onoplosbaar probleem? Dat bestaat voor volkshuisvesters niet! In hun drang naar het goede hebben ze in heel de wereld steden en stedelijkheid om zeep geholpen. Overal diezelfde doodse woonwijken vol huurflats en kapot en vervuild groen.
Succes met puinruimen, dames en heren! Ik heb in ieder geval geen oplossing.
—
Foto boven: La Grande Borne (foto: Errik Buursink)