Parkeren, geluidsoverlast, meer bomen in de straat. Participeren in planvorming in de Big Apple gaat er fanatiek en soms keihard aan toe. Planoloog Renée Schoonbeek weet dat als geen ander. Een gesprek over strategisch onderhandelen en mensen die zich ‘ergens vreselijk tegenaan bemoeien’. "Het is een kwestie van mentaliteit en cultuur. Dat gaat heel diep."
Drie jaar geleden verhuisde Renée Schoonbeek naar New York. Eerst werkte ze als Assistent District Manager bij Community Board 4,een soort wijkraad op Manhattan. Nu is ze Director Streetscape and Sustainability bij een net opgerichte BID; letterlijk een ‘Bedrijvenverbetergebied’. Wat zijn haar ervaringen met participatie daar?
Eerst maar even wat termen wegwerken. Wat doet een Community Board precies?
"Community Boards zijn buurtbelangenbehartigers. Het is geen nieuw concept. Al in 1951 werd de eerste opgericht, destijds heette het Planning Council. Het zijn hybride, onafhankelijke overlegorganen, die meedenken over planvorming in hun buurt en deel uitmaken van gemeentelijke inspraakprocedures. Er zitten buurtbewoners in, ondernemers en andere betrokkenen. Er staat geen vergoeding tegenover en bij mogelijke belangenverstrengeling moet je je onthouden van stemming. De enige voorwaarde voor deelname is dat je woont en of werkt in dat district."
En wat is een BID?
"Een BID is een Business Improvement District, een zelfstandige non-profit organisatie die zorg draagt voor de veiligheid, aantrekkelijkheid, marketing en promotie van dat district. Het wordt gerund door lokale vastgoedeigenaren, commerciële huurders en ondernemers. Er gaat veel geld in om, totaal honderd miljoen dollar op jaarbasis. De eerste BID is twintig jaar geleden opgericht, nu zijn er 64 in New York. Ik werk bij de Hudson Square Connection, die is net opgericht. We zitten in het voormalig Printing District op Manhattan.
Een areal cutout van BID Hudson Square Connection (bron: ‘edited by Hudson Square Connection’)
Beiden zijn dus voorbeelden van buurtparticipatie?
"Ja, hoewel natuurlijk heel verschillend. "BID’s zijn vooral ondernemers, die feitelijk een publieke taak naar zich toe hebben getrokken. De meesten beseffen daarbij terdege dat beslissingen geen onderonsje kunnen zijn.
Community Boards zijn toch vooral georganiseerde buurtbewoners. Zij houden zich bezig met veel typisch lokaal kleine’ kwesties: parkeren, groen, geluidsoverlast, straatnamen. Een groot deel van hun tijd zijn ze ook kwijt met de beoordeling van vergunningaanvragen. Voor terrassen, feesten, wegafsluitingen, kiosken op straat.
Maar het kan ook gaan over grotere issues, zoals het verlenen van een monumentenstatus of het aanwijzen van historische gebieden. En dat gaat er fanatiek aan toe, hoor. Neem het West Chelsea Historic District. Dat is volledig van onderop geïnitieerd. Eén buurtbewoner heeft zich hiervoor jarenlang hard gemaakt, met succes!"
Zijn Community Boards ook betrokken bij herontwikkeling of stedelijke vernieuwing?
"Reken maar! Zoning is het planningsinstrument in de VS, vergelijkbaar aan het Nederlandse bestemmingsplan. Op Manhattan gaat het natuurlijk vooral over ‘rezoning’ oftewel herbestemming of herontwikkeling. Echt een big thing voor Community Boards. De board waar ik werkte, Community Board 4, zit aan de Westside van Manhattan ter hoogte van Chelsea, Clinton en Hell’s Kitchen.
Het is een voormalig havengebied met veel industrie, de Lincoln Tunnel en de Port Authority Bus Terminal. Vooral de afgelopen tien jaar is het gebied sterk ontwikkeld; er zijn enorme torens gebouwd met vooral kantoren en dure woningen, maar weinig voorzieningen. De voorgestelde openbare ruimte sluit bepaald niet aan bij de wensen uit de buurt. De Community Board heeft er de handen vol aan! Het is geweldig om te zien hoe professioneel dat wordt aangepakt.
Beter dan hier?
Ja, alles wordt tot in de puntjes voorbereid. Bij dergelijke bijeenkomsten worden veel mensen opgetrommeld, belangrijke sprekers met politieke slagkracht. Dat wordt gelijk vastgelegd in een flitsend filmpje dat via internet nog veel breder wordt verspreid. Amerikanen weten hoe ze zoiets moeten organiseren!
Maar het is niet alleen tegenspraak, hoor. Mensen maken zich hier vaak ook hard voor positieve dingen. Kijk, bij grote herontwikkelingen heeft een Community Board uiteindelijk wellicht niet zo veel invloed op het resultaat, of de hoogte van de gebouwen, maar wel op het proces. Ze zitten wel mooi aan tafel. Er wordt buitengewoon tactisch geopereerd en strategisch onderhandeld. En keihard gewerkt.
Daar kunnen we in Nederland nog heel wat van leren…
"Absoluut. Bedenk wel: het zijn allemaal vrijwilligers! Het is echt een kwestie van mentaliteit, van cultuur. De grote betrokkenheid bij de stad, dat springt echt in het oog. Heel volhardend. Amerikanen realiseren zich dat als je iets wil bereiken, je zelf in actie moet komen."
Een professioneel filmpje van actieve New Yorkers om een historisch stuk metro van de sloophamer te redden
Het Livable Neighborhoods Program van de Municipal Art Society geeft New Yorkers de middelen in handen om actief te participeren
—
Foto boven: Renée Schoonbeek vertelt over de Hudson Square Connection: de onlangs opgerichte BID in het printing district van Manhattan. (foto: Martijn Heil)
Esther Juurlink Communicatieadviseur
Esther Juurlink is communicatie-adviseur bij De Wijde Blik in Delft en mede-initiatiefnemer van stichting RUIMTEVOLK.
