De uitdieping van de Westerschelde heeft de afgelopen weken tot veel politieke discussie geleid. En niet alleen in de politiek. Ook onder vakgenoten is de Westerschelde onderwerp van gesprek. En ‘we’ worden het maar niet eens. Een typisch geval van zoveel mensen, zoveel meningen. De redactie van RUIMTEVOLK is wat dat betreft niet anders. Hieronder zijn de meningen van drie redatieleden terug te lezen. Ze gaan over het verslikken in schorren, het helicopterperspectief en het zijn van een goede buur. Aan de lezer de opdracht zelf z’n positie te bepalen!
Verslikken in de schorren
"Het schrappen van het ontpoldervoorstel schendt niet alleen een verdrag met de Belgen, het is ook een misser voor de ecologische compensatie voor het uitdiepen. Want los van het uitdiepen van de Westerschelde is actie nodig: de rivieren zullen de komende decennia meer water moeten afvoeren als gevolg van de intensivering van regenbuien. Tegelijkertijd zal diezelfde afvoer bemoeilijkt worden door de zeespiegelstijging.
Deze twee processen zullen ervoor zorgen dat in de Zuidwestelijke Delta uiteindelijk maatregelen getroffen moeten worden om veiligheid achter dijk en duin te garanderen. Niet in de laatste plaats omdat ook de afschrijftermijn van onze Oosterscheldekering nadert, en de huidige waterkwaliteit van een aantal binnenmeren dramatisch te noemen is.
Er is een duurzame oplossing voor deze algehele problematiek: een open delta met brede land-waterzones, die kansen biedt voor ecologie en recreatie, en waar dubbele maar lagere dijken voor veiligheid zorgen. Maar met een bestuurshouding die zich enkel richt op de emoties van de Zeeuwen zal dit nooit voet aan wal krijgen. En emoties zijn er in overvloed. Een vlugge blik op een aantal internetfora waar de Zeeuwse problematiek besproken wordt, leert dat veel Zeeuwen niet kunnen omgaan met oplossingen als ontpoldering en land-waterzones. De eeuwenlange trotse strijd tegen het water en de rampzalige gevolgen van de catastrofe in ’53 zitten zo diep geworteld dat elk voorstel dat maar een beetje neigt naar een verbond met de “Waterwolf” (het water als landvernietiger, red.) kan rekenen op een flinke dosis protest. Het gesteggel om de Hertogin Hedwigepolder is daar nu het toonbeeld van.
Wij hebben toegezegd bij te dragen aan het uitdiepen van de Westerschelde en de ecologische gevolgen te compenseren waarbij ontpolderen door meerdere commissies als beste oplossing is aangemerkt. Op korte termijn is het frustreren van deze afspraak door Balkenende uiterst zorgelijk en niet goed te praten. Waarschijnlijk wil premier het besluit over de verkiezingen van 2010 heen tillen en zo zijn Zeeuwse handen schoon houden. Het CDA is immers in elke gemeente van de Zuidwestelijke Delta de grootste partij. Laat die verkiezingen maar komen met hopelijk als resultaat een nieuw en progressiever kabinet. Eentje dat wel vooruit durft."
Westerschelde, Hedwigepolder en Antwerpse Haven (Bron: Google Maps)
Onterechte Vlaamse verontwaardiging
"Bij de discussie over het wel of niet uitdiepen van de Westerschelde vergeet men de zaak met een helikopterview te bekijken. Want wie vanuit de lucht op het gebied neer kijkt, ziet dat de Antwerpse haven letterlijk haar grenzen heeft bereikt. Op een haar na raakt het havengebied aan westelijke kant de Nederlandse grens. Aan de oost- en zuidkant van het gebied begint de rivier al behoorlijk te meanderen en lonkt bovendien de binnenstad van Antwerpen. De haven heeft domweg de geografische pech dat het te ver landinwaarts ligt. Daarbij is de toegangsroute ook nog eens door Nederland. Niettemin denkt een handje vol havenbaronnen dat hun haven een verbeten concurrentiestrijd moet aangaan met andere grote havens in West-Europa en steeds maar groter moet groeien.
Dat er afspraken zijn gemaakt over het uitdiepen van de Schelde is een resultaat van een wederzijds gebrek aan toekomstvisie en het geheel verdient een heroverweging. De Nederlandse regering zit nu met een interne tweestrijd en moet kiezen tussen ‘goed nabuurschap’ of ‘natuur’. De Vlamingen hebben slechts een economisch motief, daar is geen succesvolle afweging op te maken. Het ongetwijfeld zwakke compromis tussen Nederland en Vlaanderen zal uiteindelijk voor niemand zoden aan de dijk zetten.
Het wordt tijd om voet bij stuk te houden en onze zuiderburen te confronteren met de werkelijkheid: de groeimogelijkheden van de haven van Antwerpen zijn beperkt. De toekomstige vraag naar grotere havens voor grotere schepen in de regio wordt al ingevuld door de aanleg van de Tweede Maasvlakte. Meer van dat soort havens heeft West-Europa niet nodig. Dat de Belgen nu verongelijkt uit de hoek komen, is op z’n zachtst gezegd naïef te noemen.
Antwerpen zou beter energie kunnen steken in het zoeken naar mogelijkheden om samen te werken en het optimaliseren van het huidige havengebied. Daarmee valt nog genoeg te winnen."
De Antwerpse haven (Bron: Koen BL, Flickr)
Een goede buur is beter dan een verre vriend
"Om de Antwerpse haven voor grote schepen beter bereikbaar te maken moet de Westerschelde worden uitgediept. De schade die hierdoor ontstaat aan de natuur moet volgens Europese richtlijnen worden gecompenseerd. Op de vraag hoe dat het beste te doen, is de afgelopen jaren flink gestudeerd. In 2008 leidde dat tot een goed onderbouwd en breed gedragen besluit: natuurcompensatie door ontpoldering van de Hertogin Hedwigepolder. Nederland en Vlaanderen sloten hierover een verdrag, dat ook de kostenverdeling en uitvoering regelde.
Afgelopen voorjaar besloot het kabinet plotseling om het anders te doen, namelijk door slikken en schorren aan te leggen en zo de Zeeuwse polder te sparen. Een variant die eerder was bestudeerd en afgewezen. Daarop trokken natuurbeschermers naar de Raad van State en trok Vlaanderen aan de bel: waarom worden gemaakte afspraken niet nagekomen?
Het kabinet heeft zich hiermee van haar slechtste kant laten zien. Het is onbegrijpelijk dat een goede afspraak met onze zuiderburen zomaar aan de kant dreigt te worden geschoven. Onzinnig ook, want Nederland heeft belang bij de uitdieping van de Westerschelde en bijbehorende ontpoldering. Niet alleen omdat de nieuw gecreëerde natuur baten oplevert zoals het CPB becijferde, maar ook vanwege het simpele feit dat een gezonde Antwerpse haven ook in ons belang is. Het getuigt van kortzichtigheid om voorbij te gaan aan die economische verwevenheid.
Wat dat betreft was de Vlaamse reactie om dan maar tol te gaan heffen op de Antwerpse ring voor Nederlandse vrachtwagens al even typisch. Een bedenkelijk niveau voor twee landen zo met elkaar om te gaan. En ook niet slim, want Nederland en Vlaanderen hebben veel met elkaar te maken. Neem de hogesnelheidslijn, de IJzeren Rijn of het softdrugsbeleid. Het zijn ruimtelijke en politieke onderwerpen waar Nederland en Vlaanderen elkaar nodig hebben. Dan ligt een constructieve en betrouwbare houding meer voor de hand dan een dergelijke onbetrouwbare en naar binnen gerichte attitude.
Met andere woorden: het belang van de Westerschelde is in strategisch opzicht te groot om het te verknoeien. Dat betekent: afspraak is afspraak. Uitdiepen dus, en wel meteen."
Kopfoto: protest tegen de ontpoldering van de Hedwigepolder (bron: ANP)