Habiforum is niet meer. Het kennisinstituut voor onder andere meervoudig ruimtegebruik werd vorige week woensdag 9 september door Minister Cramer van VROM en Habiforum-voorzitter Carel de Reus ten grave gedragen. Een opvolger is al in zicht, zo bleek tijdens het drukbezochte congres in Rotterdam. En ondanks het einde voor Habiforum was de stemming opperbest onder de ruim 500 deelnemers. Want de oogst van Habiforum is imposant, zo constateerde menig spreker tevreden.
In kwantitatieve zin snap ik die tevredenheid: de stand van Habiforum bevatte een hoeveelheid publicaties die minimaal een compleet bos moeten hebben geveld. Maar van mij hadden ze best wat meer op de kwaliteit mogen letten. Veel publicaties zijn te theoretisch en bevatten veel omhaal van woorden. Een goede eindredacteur had driekwart van bovenstaande bomen overeind kunnen houden.
Impressie van de Habiforum Spiegeldag. Foto: Steven van Luipen, bron:http://habiforum.ning.com/
Bij vertrek van het congres kreeg ik vervolgens nog 4 kg papier in handen gedrukt, in de vorm van drie boekwerken die de oogst van Habiforum nog eens presenteren. Koren op mijn mopperende molen dacht ik, maar dat bleek gelukkig een misvatting. Met name het Praktijkboek Gebiedsontwikkeling is een ronduit erg leuk boek.
Schrijver Peter van Rooy behandelt in het boek zowel een aantal trends in de gebiedsontwikkeling als concrete casussen. Een gebruikelijke formule voor dit soort boeken. Het leuke zit niet alleen in de schrijfstijl – tikje kritisch – maar ook in de keuze van casussen. Naast geslaagde voorbeelden komen ook grote mislukkingen aan bod. Op het congres zelf leidde dat tot een hilarische beschrijving van Groot Mijdrecht in de gelijknamige plaats in de provincie Utrecht, een van de voorbeeldprojecten van Habiforum. Daar is de gebiedsontwikkeling decennialang mislukt omdat – zo noemde Van Rooy dat tijdens het congres – "overheidsbestuurders met ruggengraten als tuinslangen niet opgewassen waren tegen enkele mondige burgers". Na meer dan 10 jaar overleg tussen diverse bestuurslagen is een oplossing nog altijd ver te zoeken.
De website van Nederland Boven Water
Er zijn ook meer hoopgevende voorbeelden in de gebiedsontwikkeling, echte toppers zelfs. Zoals Roombeek, de Enschede wijk die na de vuurwerkramp bijna volledig weer is herbouwd. De Rooy roemt de kwaliteit van het resultaat, zowel waar het de stedenbouw als de architectuur betreft. Daarnaast is het proces – omdat de verantwoordelijkheid in handen is gegeven van één projectteam – zeer voorspoedig verlopen. Tot slot vindt De Rooy de wijze van participatie een voorbeeld voor andere projecten. Dat is interessant, want ook bij een ander succesverhaal, Waalfront in Nijmegen, zien we dat.
Bij Waalfront transformeert een verouderd industriegebied in een aantrekkelijke uitbreiding van het Nijmeegse stadscentrum naar de rivier. De plannen onderscheiden zich door hun kwaliteit, daarnaast kenmerkt het zich door het grote draagvlak dat al vanaf het begin bestond bij de bevolking en de lokale politiek. Paul Depla, de gedreven wethouder, lichtte tijdens het congres toe wat het geheim van Nijmegen was: veel investeren in participatie en tijd en geld voor een goed interactief planproces. Menig bestuurder denkt nog dat meepratende burgers tot vertraging leiden, maar volgens Depla was het dankzij een goed georganiseerd proces juist de sleutel voor een vlotte procesgang. Vanuit onze beroepspraktijk wisten we dat al, maar voor wie het nog niet weet: participatie hoeft dus niet alleen maar praten, polderen en pappen en nathouden te zijn. Participatie kan – als je het goed doet – juist een push aan de planvorming geven!
—
Nederland BovenWater, Praktijkboek Gebiedsontwikkeling. ISBN 978-90-806647-9-1
Een verslag van de Spiegeldag is te vinden op http://habiforum.ning.com/
Theo Dohle Directeur
Theo Dohle is directeur van De Wijde Blik Communicatie-advies, een bureau dat zich richt op communicatie rond Ruimtelijke Ontwikkelingen
