Grenzen zijn rare dingen eigenlijk. Volgens de Van Dale is een grens, een denkbeeldige, scheidende lijn. Nep dus, kunstmatig gecreëerde afscheidingen die aangeven ‘wat van wie’ eigendom is. En vooral ook ‘wie bij wie’ hoort. Want dat vinden mensen belangrijk. Wij hebben behoefte aan het hebben van grenzen en ook het aangeven van onze grenzen. Wie kent niet het gevoel over de ‘eigen grenzen’ heengegaan te zijn. Dat vinden we geen prettig gevoel. En hoewel de EU officieel ‘open grenzen’ kent, toch moeten we nog steeds bij aankomst in een ander land door de douane en het paspoort laten zien.
Hoe onecht grenzen ook zijn, ze zijn er en bestaan dus. Bovendien iets is echt, zolang wij met z’n allen geloven en zeggen dat het echt is. En dus kent Afrika nog steeds van die gekke lijnrechte grenzen die door de koloniale heersers ooit getrokken zijn, en die vele honderden jaren later nog steeds voor gedonder zorgen. Er zijn natuurlijk, ook nog natuurlijke grenzen, zoals een rivier, een gebergte of een bos. Maar dat zijn eigenlijk meer natuurlijke barrières.
Hoewel kunstmatig, zijn grenzen niet statisch. Ze veranderen doordat landen uiteenvallen of juist bij elkaar komen. Omdat mensen plotseling niet langer het gevoel hebben hetzelfde te zijn als hun buurman of omdat ze juist veel overeenkomsten tussen elkaar zien. Dat laatste komt alleen niet zo vaak voor. Liever benadrukken we onze verschillen dan onze overeenkomsten. En dus roepen Kosovaren en Tamil Tijgers om hun onafhankelijkheid, willen Basken zich nog steeds afscheiden en bouwt Israël een muur. Misschien is de Berlijnse muur wel de laatste grens die ooit geslecht is.
Foto kopbeeld: Coen de Rijk
Anouk Eigenraam Historica en journalist
Anouk Eigenraam is historica en werkt als zelfstandig journalist. Anouk was van 2007 tot en met 2011 eindredacteur bij RUIMTEVOLK.
